Nöbetçi Eczaneler
İngiliz Kemal Kimdir? Ahmet Esat Tomruk Kimdir?
İngiliz Kemal, asıl adıyla Ahmet Esat Tomruk (1892-1966), Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ve Kurtuluş Savaşı döneminin en ünlü ve maceralı casuslarından biridir.
Sarışın, mavi gözlü olması, Galatasaray Lisesi ve İngiltere’de aldığı eğitim sayesinde mükemmel derecede İngilizce konuşması (hatta farklı İngiliz aksanlarını taklit edebilmesi) ve tavırlarıyla adeta bir İngiliz gibi görünmesi nedeniyle bu lakabı almıştır.
Casusluk Kariyeri ve Önemi
Ahmet Esat Tomruk, gençliğinde boks sporundaki başarısı ve gözü kara kişiliğiyle tanınmıştır. En kritik görevlerini Millî Mücadele yıllarında gerçekleştirmiştir:
- Kurtuluş Savaşı İstihbaratı: Ankara Hükümeti’nin gizli servisi için çalışmıştır. Esas görevi, düşman hatlarına sızarak önemli askeri ve stratejik bilgileri toplamaktı.
- Düşman Karargâhlarında: Kimi zaman kendini Amerikalı gazeteci, kimi zaman da İngiliz subayı olarak tanıtarak başta Yunan ve İngiliz ordularının karargâhlarına sızmayı başarmıştır. Bu yolla edindiği bilgiler, Kurtuluş Savaşı’ndaki Türk kuvvetlerinin planlarını başarıyla uygulaması açısından hayati önem taşımıştır.
- Gizli Görevler: Batı Trakya’da Ermeni General Antranik’in karargâhına sızmak ve İzmir’in işgali sırasında halkı direnişe teşvik eden beyannameler dağıtmak gibi birçok tehlikeli görevi üstlenmiştir.
- Firarlar ve Maceralar: Casusluk faaliyetleri sırasında defalarca yakalanıp hapsedilse de, her seferinde bir yolunu bulup firar etmeyi başarmış, bu maceraları onu adeta yaşayan bir efsaneye dönüştürmüştür.
Tomruk soyadını ise Soyadı Kanunu çıktığında, boksörlük kariyerinde attığı sert ve etkili yumruklardan dolayı almıştır. Hizmetlerinden dolayı 1964 yılında kendisine Vatana Hizmet Tertibinden aylık bağlanmıştır.
MİT Arşivinden Tarihin Derinliklerine: İngiliz Kemal ve Von Papen Belgeleri Gün Yüzünde
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), 3 Ekim 2025 tarihi itibarıyla resmi internet sitesindeki “Özel Koleksiyon” bölümüne eklediği yeni arşiv belgeleriyle Türkiye’nin yakın tarihine, özellikle de Millî Mücadele ve II. Dünya Savaşı dönemlerine ait çarpıcı detayları kamuoyuyla paylaştı.
Yayımlanan belgeler, efsanevi Türk casusu “İngiliz Kemal” Ahmet Esat Tomruk hakkındaki teşkilat içi değerlendirmeleri ve dönemin Almanya Büyükelçisi Franz Von Papen’e yönelik suikast girişiminin ardından ortaya çıkan diplomatik yazışmaları içeriyor.
1. Efsane Çatırdıyor: İngiliz Kemal Hakkındaki MAH Raporu Detayları
Kurtuluş Savaşı’nın simge isimlerinden olan Ahmet Esat Tomruk (İngiliz Kemal), casusluk maceralarıyla filmlere konu olmuştu. Ancak MİT’in (o dönemki adıyla Millî Emniyet Hizmeti – MAH) arşivinden çıkan, dönemin Genelkurmay Başkanlığı’na yazılmış olan rapor, teşkilatın bu ünlü casusa dair resmi bir “olumsuz görüş” taşıdığını ve istihbarat değerini sorguladığını gösteriyor.
Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti Raporunda Yer Alan Kritik İfadeler:
- Çoklu Kimlikler: Raporda, Ahmet Esat Tomruk’un “İngiliz Kemal” lakabının yanı sıra, “Boksör Kemal”, “Kemal Esat” ve “Gözlüklü Kemal” gibi birden fazla takma isim kullandığı ve uzun zamandır ilgi ile takip edildiği kaydedilmiştir.
- Bilgilerin Güvenilirliği: Raporda, Tomruk’un elde ettiği bilgilerin çoğunlukla yurt dışı gezilerinde edindiği “ağızdan duyma” söylentiler olduğu ve bu nedenle istihbarat değerinin düşük olduğu ima ediliyor.
- Organizasyon İçindeki Yeri: Belgede, Tomruk’un bir zamanlar “Hizmetçe de kullanıldığı” aktarılmış, ancak profesyonel bir ajan olarak görülmediği vurgulanmıştır.
Raporun En Sert Bölümü:
MAH’ın (Milli Emniyet Hizmeti) Tomruk hakkındaki nihai kararı, kişisel yaşam tarzına dair suçlamalarla birleşerek sert bir dille ifade edilmiştir:
“Sarhoş ve kumarbaz olduğu da öğrenilen bu adamdan istifade melhuz olmadığı gibi verdiği veya vereceği haberlerde itimada layık olmaktan uzaktır. Şimdi Bulgaristan’da bulun Kemal’in durumunun takip edilmekte olduğunu saygılarımla arz ederim.”
Bu ifadeler, MİT’in efsaneleşmiş bir figürün kamuoyundaki algısıyla, teşkilatın içindeki profesyonel değerlendirmesinin ne kadar farklı olabileceğini çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır.
2. Franz Von Papen Suikastı Sonrası Diplomatik Yazışmaların Detayları
Yayımlanan ikinci belge grubu ise, II. Dünya Savaşı’nın en gergin günlerinde, 1942 yılında Ankara’da yaşanan önemli bir diplomatik olaya odaklanıyor. Almanya’nın Ankara Büyükelçisi Franz Von Papen, suikast girişiminden yara almadan kurtulmuştu.
Von Papen’e Gönderilen Tebrik Mektubundan Alıntı:
MİT’in paylaştığı belgeler arasında, suikasttan kurtulan Von Papen’e gönderilen ve diplomatik nezaketi yansıtan bir tebrik mektubundan şu ifadeler alıntılanmıştır:
“Beni hatırlayarak iyi temennilerde bulunmanızdan dolayı kalbi teşekkürlerimi sunarım. Milletlerimiz arasındaki büyük dostluğun takviyesi için bundan sonra da çalışabileceğimden bahtiyarım. Bilvesile en iyi temennilerimi saygılarımla beraber sunarım.”
Bu yazışmalar, Türkiye’nin savaş sırasındaki tarafsızlık ve denge politikasını yürütme, uluslararası ilişkilerde krizi yönetme ve kilit bir diplomatın can güvenliğini sağlama çabalarını gözler önüne sermektedir.
MİT’in “Özel Koleksiyon” aracılığıyla yaptığı bu tür yayınlar, Türk tarihine ve istihbarat geçmişine dair bilinen hikâyelerin altındaki resmi ve çoğu zaman daha sert gerçekleri ortaya çıkarmaktadır. Özellikle İngiliz Kemal hakkındaki rapor, kahramanlık mitini bir kenara bırakarak, istihbarat dünyasının acımasız ve pragmatik değerlendirme yöntemlerini tarih sayfalarından günümüze taşımaktadır.
HABER: HİLAL ERDAL