Nöbetçi Eczaneler
Cumhuriyet Halk Partisi Aile ve Sosyal Hizmetlerden Sorumlu Gölge Bakan Aylin Nazlıaka; “Sayıştay’ın 2023 yılı denetim raporuna göre; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, mali saydamlıktan, hesap verebilirlikten ve şeffaflıktan uzaktır. 65 yaş üstü vatandaşlarımıza ödenen aylıklar ile doğum yardımlarının ödenmeyen tutarları hatalı muhasebeleştirmiştir. Ayrıca yasal olarak hizmet alımında yapması gereken KDV tevkifatını yapmamış ve kamu zararına yol açmıştır. Bakanlık’taki işçiler için kıdem tazminatı karşılıkları ayrılmamıştır” dedi.
Nazlıaka, Sayıştay’ın Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nı inceleyen 2023 denetim raporuna ilişkin yazılı açıklama yayımladı. Nazlıaka, AKP iktidarının Sayıştay üzerinde kurduğu tahakkümü eleştirerek şunları söyledi:
“Kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini denetlemekle yükümlü olan Sayıştay, AKP iktidarının baskısı nedeniyle ‘suya sabuna dokunmayan’ bir rapor hazırlamış. Her yıl daha da kısalan raporlar ve zayıflayan içeriklerle, bu yıl faaliyet alanı çok geniş olan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın payına sadece 68 sayfa düşmüştür. Yetkilerini kullanamayan Sayıştay maalesef, koskoca Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ilişkin hatalı muhasebeleştirme kayıtları dışında bir tespite yer verememiştir. Bu tespitleri de üzeri örtülemeyecek kadar ayyuka çıktığı için açıklamak zorunda kalmıştır.”
DEVLET CİDDİYETİNDEN UZAK MUHASEBELEŞTİRME
Sayıştay raporunu tüm detayları ile incelediğini belirten Nazlıaka, “Tespitler, genellikle Bakanlığın muhasebe sistemindeki mevzuata aykırı uygulamalar üzerinedir. Bu tespitler bizlere kamu kurumlarının nasıl devlet ciddiyetinden uzak bir şekilde çalıştığını göstermektedir. Bu bir idari çürümüşlüktür!” dedi.
Nazlıaka, rapora ilişkin şu tespitleri paylaştı:
İdari Para Cezalarının Kaydı Tutulmamış
Denetim alanında bulunan özel sosyal hizmet kuruluşlarına yönelik denetimler yapılmış, tespit edilen eksikliklere ilişkin idari para cezaları uygulanmış ancak bu idari para cezaları muhasebeleştirilmemiştir. Kamu kaynağı olan bu idari para cezalarının kaydının olmaması kamu zararına neden olmuştur.
Kiralanan Taşınmazların Kaydında Hata
Bakanlık tarafından kiralanan taşınmazlar için peşin olarak yapılan kira ödemeleri, hatalı bir şekilde muhasebeleştirilmiştir. Bu da yılsonu mali rapor ve tablolarında faaliyet giderlerinin olması gerekenden fazla, bilanço hesaplarının ise daha az görünmesine sebep olmuştur. Yapılan ödemenin muhasebe kaydı nasıl olur da hatalı tutulur?
2 Milyona Yakın Eksik
Bakanlığın envanterinde kayıtlı, kullanılma olanağını yitiren ve komisyon kararı ile hurdaya ayrılan bazı taşınır varlıkların muhasebeleştirme işlemlerinde hata yapılmıştır. Bu hatalı işlem nedeniyle, Bakanlığın muhasebe kayıtlarında 1 milyon 789 bin 542 TL 12 kuruş eksik ortaya çıkmıştır.
Yandaşlara Haksız Kazanç Sağlanmış
Bakanlık birimleri tarafından ‘fiyat farkı’ ödenen işler için düzenlenen hakedişlerden bazılarında kanuna aykırı olarak fiyat farkı teminat kesintileri yapılmamıştır. Bazılarında da yapılan kesintilerin muhasebe kaydı alınmamıştır. Oysa mevzuata göre bu takiplerin yapılması gerekirdi. Takip işlemi yapılmadığı için yandaşlara haksız yere kamu kaynağı aktarılmıştır. Kamu göz göre göre zarara uğratılmıştır.
Engelli ve Yaşlılara Ödenemeyen Tutarların Kaydı Hatalı
Yaşlı ve engelli aylıkları ile doğum yardımlarında ödenemeyen tutarlar hatalı muhasebeleştirilmiştir.
Bağışların Muhasebe Kaydındaki Hata Nedeniyle 89 milyon TL Kamu Gelir Kaybı
Kişi veya kurumlar tarafından yapılan ayni ve nakdi nitelikteki şartlı bağış ve yardımlar hatalı muhasebeleştirilmiştir. Oysa şartlı bağış ve yardımların tahsis amacına uygun olarak kullanılmak üzere gerçeğe uygun değeri ile kayıt alınması gerekirdi. Şartlı bağış ve yardımları hatalı muhasebeleştirmesi sonucunda, 2023 yılı sonunda Bakanlığın bilançosundaki gelir hesapları yaklaşık 89 milyon TL eksik görülmüştür.
Kıdem Tazminatı Payı Ayrılmamıştır
Bakanlığın bazı birimlerinde istihdam edilen işçiler için kıdem tazminatı karşılıkları ayrılmamıştır. Bazı birimlerde ise ayrılan kıdem tazminatı karşılıklarının hatalı muhasebeleştirildiği görülmüştür. Bu uygulama ile Bakanlık personel giderlerini olduğundan az göstermiştir. Çalışanların en doğal hakkı olan kıdem tazminatı, hakkaniyete uygun olarak kayıt altına almamıştır. Ayrıca Sayıştay bu tespitini 2022 yılında da yapmıştır ancak Bakanlık 2023 yılında da ısrarla bu hatasından dönmemiştir.
Kamu Taşınmazlarına Sahip Çıkılmamıştır
Bakanlık adına çok sayıda taşınmaz mevcuttur. Ancak Bakanlığın kullanımında bulunan bu taşınmazlara ilişkin olarak mevzuat gereği yapılması gereken muhasebe kayıtları ile tapu kayıtlarında eksik ve hatalı işlemler bulunduğu görülmüştür. Yani Bakanlık, Bakanlığa bağış veya tahsis yoluyla verilen taşınmazları mevzuata uygun olarak kayıt altına almamakta, muhasebe kayıtları ile izlemesini ya yapmamakta ya da hatalı yapmaktadır. Bakanlık millete ait kamu taşınmazlarına sahip çıkmamıştır.
Hep Yandaşa Kıyak, Hep Kamuya Zarar!
Bakanlığın farklı harcama birimlerinin makine, demirbaş ve taşıtların tadili, bakımı ve onarımına yönelik gerçekleştirdikleri hizmet alımları için yapmış oldukları ödemelerde yasal bir zorunluluk olan KDV tevkifatının yapılmadığı görülmüştür. Bakanlık, yine bir AKP klasiği yaparak yandaşlardan aldığı hizmet alım ihalelerinde, ilgili kanunlar gereği yapmak zorunda olduğu KDV tevkifatını yapmayarak hazineyi zarara uğratmıştır.
Ayrıca, Bakanlık tarafından ihale edilen bazı hizmet alımlarında sözleşmeye aykırı olarak alt yüklenici çalıştırıldığı görülmüştür. Bu yöntemle Bakanlık kamu ihale mevzuatını alenen ihlal etmiştir. İhaleler, işi asıl yapana değil, kâğıt üstünde şirket kurup ihale alan yandaş firmalara verilmiş, o firmalar da kanuna aykırı olarak alt yüklenici kullanmıştır.
Kamu Zararı
Fon kaynaklarından Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla kullandırılan hayvancılık projeleri, gelir getirici projeler ve sosyal konut projelerine ilişkin alacaklar, muhasebe sisteminde takip edilmemiştir. Yani Sosyal Yardımlaşma Dayanışma Vakıfları aracılığıyla kullandırdığı kamu kaynaklarının izlemesini yapmamış ve projelere verilen teşvikleri tahsil yoluna gitmemiştir. Dolayısıyla kamu zararına yol açmıştır.
Ayrıca, SYDT Fonu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu kapsamında sosyal yardım yararlanıcılarının istihdamına ilişkin yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediği görülmüştür. Bu hatalı uygulama ile SYDT Fonu, kendisine kanunlarla verilen en temel görevi yerine getirmemiş, sosyal yardım alanların üretime katılmasını sağlamaya yönelik iş ve işlemleri yapmamıştır. SYDT Fonu sosyal yardım alan 433 bin 152 kişiyi İŞKUR’a bildirmemiş, bu kişilerin istihdamını sağlamaya yönelik faaliyetleri yürütmemiştir.