Nöbetçi Eczaneler
Türkiye’nin Geleceği Bu Topraklarda: Burak Dalgın, Nadir Elementlerde Şeffaflık İstedi
Balıkesir Milletvekili Burak Dalgın, Eskişehir-Beylikova’da
keşfedilen nadir toprak elementleri (NTE) rezervlerinin yönetimi,
uluslararası işbirlikleri ve yatırım/sanayi planlarına ilişkin
endişeleri Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıdı. Dalgın, Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın yazılı olarak
yanıtlaması talebiyle 07 Ekim 2025 tarihinde kapsamlı bir soru
önergesi sundu.
Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre stratejik öneme sahip kritik
mineraller konusunda küresel bir yoğunlaşma bulunmakta; özellikle Çin,
nadir toprak elementlerinin işlenmesinde baskın bir konuma sahiptir. Bu
çerçevede Beylikova’daki seryum, praseodim, neodimyum vb. elementler içeren ticari rezervler, Türkiye için stratejik ve ekonomik açıdan büyük
önem taşıyor. Dalgın, “Bu sahada alınacak her karar; enerji dönüşümü,
savunma sanayi ve yüksek teknoloji üretimi açısından ülkemizin geleceğini
etkiler” diyerek; şeffaflık, yerli teknoloji kazanımı, çevresel güvence ve
kamu yararı ilkelerini vurguladı.
TBMM’ye yöneltilen temel sorular
Milletvekili Dalgın önergesinde Enerji Bakanlığı’na şu hususlarda ayrıntılı
bilgi talep etti:
1. Rezervin büyüklüğü ve cevher kalitesi: Eskişehir-Beylikova’daki
NTE sahasına ilişkin toplam rezerv miktarı, cevher kalitesi ve içerdiği
elementlerin türleri nelerdir?
2. Çin ile imzalanan mutabakat zaptı: 2024 Ekim ayında Çin ile
imzalanan “Doğal Kaynaklar ve Madencilik Alanında İşbirliğine İlişkin
Mutabakat Zaptı”nın yürürlük durumu nedir? ABD ile yürütülen yeni
görüşmeler bu anlaşmanın yerine geçecek nitelikte midir?
3. ABD ile işbirliği modeli: ABD ile olası işbirliği kapsamında teknoloji
transferi, işleme ve üretim haklarının paylaşımı nasıl planlanmaktadır?
Türkiye’nin bu süreçte “yerli üretim” ve “know-how” kazanımı garanti
altına alınmış mıdır?
4. Yatırım ve zaman planı: Beylikova sahasında kurulması planlanan
nadir toprak elementi rafinerisinin yatırım tutarı, ortaklık yapısı ve
zaman planı nedir?
5. Çevresel tedbirler: Türkiye’nin Beylikova sahasında elde edeceği
NTE’lerin işlenmesi ve ihracatı sürecinde çevresel etkilerin yönetimi için
hangi tedbirler alınmaktadır?
6. Yerli Ar-Ge ve strateji: Stratejik minerallerde dışa bağımlılığı
azaltmak ve bölgesel bir üretim merkezi haline gelmek için hangi yerli
Ar-Ge ve yatırım programları yürütülmektedir?
Dalgın’ın vurgusu
Dalgın, kamuoyuna ve Meclis’e yönelttiği sorularla şu başlıca hedefleri öne
çıkardı: rezervlerin gerçek boyutunun açıklanması, uluslararası iş
birliklerinin şeffaflaştırılması, yatırım karşılığında yerli teknoloji ve katma
değer güvencesinin sağlanması ile çevresel risklerin etkin biçimde
yönetilmesi. Milletvekili, “Bu rezervler sadece maden değil; stratejik
bağımsızlık, teknoloji geliştirme ve yüksek katma değer üretme fırsatıdır.
Bu fırsatı dışarıya hammadde olarak satmak yerine, yerli sanayiye
dönüştürecek adımların atılması şarttır” dedi.